Zelfreflectie is onontbeerlijk voor je ontwikkeling – en daarmee uiteindelijk ook voor je levensgeluk! Al pakt het natuurlijk niet altijd gunstig uit wanneer je jezelf en je eigen functioneren eerlijk onder de loep durft te nemen ….. Op zich is dat niet erg. We zijn allemaal weleens kritisch op onszelf. Dat brengt je ook weer verder. Maar soms slaat zelfkritiek door. Dan hoor je bijna alléén nog maar de stem van die innerlijke criticus. Je weet wel: dat deel van jou wat graag de hele dag commentaar levert op alles wat je niet goed doet in zijn ogen! Je kent hem ongetwijfeld. Hij haalt je voortdurend naar beneden en heeft overal wat over te zeggen en te zeuren. Het is nooit goed en het is ook nooit genoeg.
Als je voortdurend kritisch op jezelf bent
In sommige mensen is deze kritische stem zo dominant en negatief aanwezig dat ie hen echt het leven zuur maakt. Want van al die negatieve gedachten over jezelf kun je heel veel last hebben. Sowieso ga je je er niet bepaald beter door voelen natuurlijk. Maar het kan ook schadelijk zijn voor je zelfbeeld. Ik kom de criticus en zijn negatieve invloed vaak tegen in mijn werk met klanten. Maar weet je: daar is gelukkig iets aan te doen! In deze blog geef ik je dan ook graag een aantal praktische tips en handvatten waarmee jij jouw eigen innerlijke criticus succesvol kunt leren bedwingen.
Waar komt die zelfkritiek vandaan?
Hoe kom je er nu eigenlijk aan, aan die negatieve commentator-stem van binnen? De innerlijke criticus vertegenwoordigt de boodschappen die jij tijdens je leven hebt gekregen vanuit je gezin van herkomst, school, andere mensen, de maatschappij en dergelijke. Of die nu betrekking hadden op je uiterlijk, je prestaties of je persoonlijkheid. Wanneer jij een bepaalde boodschap vaker te horen krijgt ga je die uiteindelijk (onbewust) internaliseren, zeker als daar een emotionele lading op zit. Stel bijvoorbeeld dat jij uit een gezin komt waarin cijfers en het ‘goed doen’ altijd heel belangrijk werden gevonden. Grote kans dat jouw eigen innerlijke criticus ook nog steeds niet tevreden is met een middelmatig resultaat.
Zelfkritisch zijn is in wezen een beschermingsmechanisme
Het helpt om te weten dat, hoewel de criticus het je heel moeilijk kan maken als je hem op zijn woord gelooft, hij van oorsprong een positieve intentie heeft. Hij wil je eigenlijk graag beschermen tegen afwijzing, kritiek en falen. Dat doet ie alleen niet bepaald op subtiele wijze, eerder met een hoop verbaal geweld :-( Het is dus niet zo gek dat het aanpakken van je eigen innerlijke criticus een van de effectiefste manieren is om je blijer, positiever en gelukkiger te gaan voelen!
De innerlijke criticus onschadelijk maken
Ik laat je graag zien hoe je deze krachtige innerlijke stem, die we allemaal in ons hebben, onschadelijk kan maken. Daarvoor is het allereerst nodig dat je je bewust(er) wordt van hoe de criticus in jou zelf te werk gaat. Om hem vervolgens te gaan temmen met de tools die je van mij krijgt.
Oefening:
Maak een lijstje van de dingen die jouw innerlijke criticus vaker roept. Wat zegt hij allemaal over jou? Wanneer wordt hij actief? En wat voor effect heeft dat op jou? Om hier wat meer structuur in aan te brengen voor jezelf kun je bijvoorbeeld de volgende 4 dingen noteren:
- de gebeurtenis
- je gedachten (vanuit de innerlijke criticus dus)
- je gevoel
- je gedrag
Dit uitschrijven – inclusief het commentaar van de criticus – zorgt ervoor dat je bepaalde patronen gaat zien. En het helpt ook goed om het een volgende keer beter te herkennen, zodat je er bewust én effectief op in kan gaan spelen. Dit is niet de fijnste oefening om te doen trouwens, omdat het behoorlijk confronterend kan zijn om te zien hoe je tegen jezelf praat .…. maar het is wel een hele belangrijke.
Praktische tips die je helpen om minder kritisch op jezelf te zijn
De volgende stap is om de negatieve invloed van de innerlijke criticus aan banden te leggen. Ik geef je hieronder een aantal tips en handvatten voor in de dagelijkse praktijk. Kies er minimaal twee uit en ga daar (serieus) mee oefenen:
- Realiseer je dat jij dit niet BENT, maar dat dit slechts een stemmetje is die in jou zit, die niet de waarheid over jou in pacht heeft! Herinner jezelf hier steeds weer aan ….. tot het uiteindelijk niet meer nodig is
- Je kunt de criticus een naam geven of glimlachen als je hem herkent. Zo maak je je er al wat losser van. ´O, daar is Miep weer even´….. Hilarisch feitje: een klant kwam ooit met Waldorf & Statler aanzetten; je weet wel, die 2 oude Muppet mannetjes op dat balkon :-))
- In wezen heb je alleen last van de criticus zolang je gelooft (en dus meegaat in) wat hij allemaal roept. Zodra je je bewust wordt van zo´n kritische uitspraak waardoor jij je slecht gaat voelen, vraag jezelf dan eens af: Klopt dit eigenlijk wel? Is dit écht zo? Is het reëel wat de criticus roept
- Wat ook helpt is om er (meteen) een positieve gedachte tegenover te zetten: Wat ging er WEL goed, wat kan ik WEL, etc. Op zo´n moment mag je jezelf dus juist herinneren aan jouw kwaliteiten. Aan een mooie eigenschap bijvoorbeeld, iets waar je goed in bent of trots op
- Tegen een dierbare vriend zou je nooit zo praten als de criticus doet, dus waarom wel tegen jezelf? Hoe zou je wat de criticus zegt kunnen ombuigen naar iets wat meer positief, vriendelijk en compassievol is?
- Visualiseer dat je letterlijk de volumeknop van de criticus zacht(er) zet. Doe dit iedere keer wanneer je merkt dat ie op de praatstoel zit en de boel verstoort
- Maak een innerlijke voorstelling van de criticus. Hoe ziet ie eruit? Maak dit beeld vervolgens kleiner. Of laat de criticus van kleur veranderen, bijvoorbeeld van zwart naar blauw. Hier kun je echt mee spelen!
Heel belangrijk om te weten: je innerlijke criticus temmen is niet iets wat je even in een weekje doet .…. Het is echt zaak om hier goed mee te blijven oefenen, zodat je gaandeweg steeds meer innerlijke macht en vrijheid ontwikkelt. Want je kunt je onmogelijk goed voelen, in je eigen kracht blijven staan en stralen zolang je al die negatieve self-talk niet aan banden hebt gelegd!
-> Wil jij dit graag doorbreken en jezelf in een positiever licht gaan zien? Laat mij jou dan persoonlijk verder helpen. In een (gratis) Discovery Call vertel ik je er alles over!
Gepubliceerd op: 20 mei 2025 – © Luminessenz